Rezultatem działalności wielu pokoleń przyrodników Uniwersytetu Jagiellońskiego było odkrycie faktów naukowych różnej rangi, sformułowanie nowych idei i koncepcji, pionierskich metod i po raz pierwszy zarysowanych kierunków badaw czych. Jako badacze dalekich regionów, mierzący swoje siły z dzikością przyrody i trudnościami jej eksploracji, zasłynęli Marian Raciborski oraz Michał Siedlecki, prowadzący studia nad tropikalną florą i fauną Jawy, biogeografowie Antoni Reh man i Jan Kornaś, zasłużeni w studiach nad florą i roślinnością Afryki, Mieczysław Klimaszewski i Zdzisław Czeppe – szeroko znani z pionierskich badań geomorfo logicznych i glacjologicznych Spitsbergenu. Byli też prekursorzy nowych dyscyplin w skali światowej: antropologii – Izydor Kopernicki, biochemii – Leon Marchlewski, genetyki – Edward Janczewski, fizjologii roślin – Emil Godlewski senior, ichtiologii – Maksymilian Siła-Nowicki, mikropaleontologii stosowanej – Józef Grzybowski, zoopsychologii – Tadeusz Garbowski.
Wyjaśnienie niektórych zjawisk, kluczowych dla rozwoju nauki, przyniosło sławę ich odkrywcom, jak np. Emilowi Godlewskiemu juniorowi – poznanie szczegółów zapłodnienia u różnych grup zwierząt, a także regeneracji i sztucznego dzieworódz twa, Marianowi Książkiewiczowi – studia nad sedymentacją utworów fliszowych, Michałowi Siedleckiemu – opisanie cyklów rozwojowych pierwotniaków: gregaryn i ziarniaków (co przyczyniło się do wyjaśnienia rozwoju zarodźca malarii), Marii Skalińskiej – studia nad gatunkami roślin z rodzaju Aquilegia i ich mieszańcami, rzucające światło na genetyczne podstawy specjacji, Janowi Zurzyckiemu – badania nad rolą i umiejscowieniem fotoreceptorów w procesie fotosyntezy. Przedstawiciele najstarszych, „klasycznych" dyscyplin, tzn. systematycy, floryści i fauniści, odkryli i opisali wiele tysięcy nowych gatunków roślin i zwierząt, jak np. czołowy arachno log swoich czasów (przełomu XIX/XX w.) Władysław Kulczyński, Bogumił Pawłow ski, zaliczany w XX w. do najlepszych znawców górskiej flory Europy, czy Stanisław Smreczyński, morfolog owadów uznawany za najlepszego znawcę światowej fauny ryjkowców. Kilkaset nowych gatunków kopalnych opisali paleobotanicy i paleo zoologowie.
Nie sposób przecenić roli Uniwersytetu Jagiellońskiego w badaniach przyrody ojczystej. W okresie zaborów uczeni z krakowskiej wszechnicy uznawali poznawanie naukowe rodzinnego kraju za swój patriotyczny obowiązek. Dzięki ich staraniom ukazały się wielkie syntetyczne opracowania zespołowe, jak: Flora polska, Szata roślinna Polski, Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Fauna Polski, Atlas geologiczny Galicji oraz atlasy geograficzne Polski w różnych ujęciach. Dzie dziną jednoczącą przyrodników wszystkich dziedzin była i jest ochrona przyrody. Zapoczątkowali ją w naszym kraju m.in.: Maksymilian Siła-Nowicki, Marian Raci borski, Michał Siedlecki, Władysław Szafer, zasłużeni również w skali światowej.
W rozwoju dyscyplin przyrodniczych w Uniwersytecie Jagiellońskim dużą rolę odegrały wielopokoleniowe szkoły naukowe, z których niektóre działają do dzisiej szego dnia. Pod kierunkiem profesorów – „mistrzów" pracowali tutaj i pracują twór czo po dziś dzień nowe pokolenia młodych uczonych. Najstarszy rodowód mają powstałe w latach 60. XIX w. – krakowska szkoła faunistyczna Maksymiliana Siła- Nowickiego oraz krakowska szkoła geobotaniczna, zapoczątkowana przez Ignacego Rafała Czerwiakowskiego, rozwinięta przez Mariana Raciborskiego, Władysława Szafera i jego następców. W XX w. zainicjowano m.in.: krakowską szkołę geograficz ną (krakowską szkołę geomorfologii) Ludomira Sawickiego, Jerzego Smoleńskiego oraz Mieczysława Klimaszewskiego, krakowską szkołę cytogenetyki i embriologii ro ślin Marii Skalińskiej, krakowską szkołę fotofizjologiczną Franciszka Górskiego oraz Jana Zurzyckiego, polską szkołę sedymentologii Mariana Książkiewicza, a także kra kowską szkołę ekologii fizjologicznej i ekosystemowej Władysława Grodzińskiego.
Dziedzictwo przeszłości wyrażające się m.in. bogactwem zbiorów, specjalistycznej literatury z różnych epok, tradycją nauczania na wysokim poziomie naukowym, jest bezcennym potencjałem, z którego korzystają pracownicy i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dziekan | Lata |
---|---|
Stanisław Smreczyński (1899–1975) | 1951/1952–1955/1956 |
Franciszek Górski (1897–1989) | 1956/1957–1957/1958 |
Antoni Gaweł (1901–1989) | 1958/1959–1961/1962 |
Marian Książkiewicz (1906–1981) | 1962/1963–1963/1964 |
Antoni Wrzosek (1908–1983) | 1964/1965–1968/1969 |
Adam Kulczycki (1906–1984) | 1969/1970–1971/1972 |
Mieczysław Hess (1931–1993) | 1972/1973–1974/1975 |
Józef Surowiak (1924 - 2017) | 1975/1976–1980/1981 |
Halina Krzanowska (1926–2004) | 1981/1982–1986/198 |
Czesław Jura (1927 - 2020) | 1987/1988–1992/1993 |
Antoni Jackowski | 1993/1994–1998/1999 |
Szczepan Biliński | 1999/2000–2004/2005 |
Kazimierz Krzemień | 2005/2006–2011/2012 |
Małgorzata Kruczek |
2012/2013-2019/20 |
Joanna Zalewska-Gałosz | 2019/20 - nadal |
Prodziekani Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ |
|
---|---|
Prodziekan |
Lata |
vacat | 1951/1952 |
Mieczysław Klimaszewski (1908–1995) | 1952/1953 |
Zygmunt Grodziński (1896–1982) | 1953/1954–1955/1956 |
Antoni Gaweł (1901–1989) | 1956/1957–1957/1958 |
Józef Fudakowski (1893–1969) | 1958/1959–1961/1962 |
Jan Zurzycki (1925–1984 | 1962/1963–1963/1964 |
Jadwiga Dyakowska (1905–1992) | 1964/1965–1965/1966 |
Eugenia Pogan | 1966/1967–1968/1969 |
Mieczysław Hess (1931–1993) | 1969/1970–1971/1972 |
Józef Surowiak | 1972/1973–1974/1975 |
Andrzej Radomski (1929–2007) | 1975/1976–1977/1978 |
Stanisław Geroch (1920–1995) | 1978/1979–1980/1981 |
Andrzej Radomski | 1981/1982–1983/1984 |
Prodziekan ds. studenckich kierunku biologia | Prodziekan ds. studenckich kierunku geografia i geologia | LATA |
---|---|---|
Anna Krzysztofowicz (1925–2006) | Andrzej Radomski | 1984/1985–1986/1987 |
Andrzej Klein | Antoni Jackowski | 1987/1988–1989/1990 |
Lesław Przywara (1943–2004) | Elżbieta Morycowa | 1990/1991–1992/1993 |
Prodziekan ds. studenckich | Prodziekan ds. finansowych | Lata |
---|---|---|
Lesław Przywara | Nestor Oszczypko | 1993/1994–1995/1996 |
Lucyna Witalińska | Nestor Oszczypko | 1996/1997–1998/1999 |
Małgorzata Kruczek | Kazimierz Krzemień | 1999/2000–2004/2005 |
Elżbieta Haduch | Marek Michalik | 2005/2006–2011/2012 |
Anna Pecio | Bolesław Domański | 2012/2013-2016/2017 |
Anna Pecio | Zuzanna Setkowicz-Janeczko | 2016/2017-2019/2020 |
Joanna Kapusta | od 2019/2020 |